Verhalen van eerste generatie Marokkaanse-Nederlanders gaan verloren’

'Verhalen van eerste generatie Marokkaanse-Nederlanders gaan verloren'

“De eerste generatie Marokkaanse migranten wordt steeds ouder, daarom is het belangrijk om hun verhalen snel op te tekenen”, aldus Sahin Yildirim. Hij is een van de schrijvers van het boek Een halve eeuw in Nederland. Daarin staan vijftig portretten van eerste generatie Marokkaanse arbeidsmigranten, en de verhalen van Nederlanders die met hen te maken hadden na hun komst.

“Vaak weet de tweede en derde generatie niets over de komst van hun ouders of grootouders. Die ouders en grootouders nemen hun verhalen mee in hun graf en dat is zonde.”

In de jaren 60 kwamen de eerste Marokkaanse arbeidsmigranten naar Nederland. Het ging steeds beter met de economie en in Nederland was er een tekort aan arbeidskrachten. Aanvankelijk werd er geworven in Spanje en Italië, daarna in Turkije en Marokko.

Wervingsverdrag

In 1969 tekenden Marokko en Nederland een wervingsverdrag. De Nederlandse overheid en het bedrijfsleven wierven toen voornamelijk in het noorden en zuiden van Marokko. Toch kwamen ‘slechts’ 4000 migranten op deze manier naar Nederland. De meeste gastarbeiders – zoals ze toen genoemd werden – kwamen via Frankrijk en België naar Nederland. Sommigen zelfs voor 1969. Ze kwamen naar Nederland vanwege de betere werkomstandigheden ten opzichte van de andere Europese landen waar Marokkaanse arbeidsmigranten woonden. 

Mohammend Slaby (74) kwam ook op deze manier naar Nederland. “Ik had destijds geen toekomst in Marokko. Ja, ik kon in het leger maar daar had ik geen zin in. Ik wilde eigenlijk naar Zweden, maar ben gestrand op het centraal station in Amsterdam. Ik heb twee weken rondgekeken in Nederland en het beviel me. Ik vond werk in een autospuiterij en later ben ik medisch laborant geworden. Ik ben hier gelukkig.”

Inkijk

In 1973 kwam er alweer een eind aan het wervingsverdrag. Door de oliecrisis stortte de economie in en daarmee ook de vraag naar arbeidsmigranten. De komst van de arbeidsmigranten had aanvankelijk een tijdelijk karakter. Men dacht dat deze weer terug zou keren na het land van herkomst. Dat was in eerste instantie vaak ook het idee van de Marokkanen die hier kwamen werken. Veel gastarbeiders realiseerden zich echter dat de leefomstandigheden in Marokko slechter waren en bleven in Nederland. In de jaren 80 nam het aantal Marokkanen toe: steeds meer arbeidsmigranten lieten hun gezin overkomen. In 1992 woonden er 131.000 Marokkanen in Nederland, blijkt uit cijfers van het CBS. Sahin hoopt met zijn boek een inkijk te geven in de levens van die eerste generatie arbeidsmigranten. “Maar we laten ook juist zien hoe het voor de andere kant was: voor de Nederlanders die met hen in aanraking kwamen, bijvoorbeeld de werkgevers.”